آموزش ساخت ویندوز لایو یا دیسک نجات
به نام خدا
آموزش ساخت ویندوز لایو یا دیسک نجات
ابتدا در مورد روشهای نصب ویندوز با کمک فلش مموری ، یک مرور می کنیم :
روشهای کلی نصب ویندوز با کمک فلش مموری :
1- نصب ویندوز بصورت عادی از روی فلش مموری بر روی هارد داخلی کامپیوتر
نصب ویندوز بر روی فلش مموری بصورت استخراج محتویات فایل iso ویندوز بر روی فلش
در این حالت ، فقط یک ویندوز را می توانیم روی فلش قرار داده و نصب کنیم .
این روش ، خطرناک است زیرا فایلهای ویندوز به راحتی آلوده شده و کل سیستم را نیز آلوده می کنند .
ابزارهای مورد نیاز :
yumi
Rufus
Ventoy
هر کدام از سه ابزار فوق را که بکار ببریم ، فرق نمی کند .
فقط یک ابزار برای این منظور کاملا کافی است .
2- نصب ویندوز از روی فلش مموری بر روی هارد داخلی کامپیوتر به صورت فایل iso و بدون استخراج محتویات این فایل
ابزار مورد استفاده
yumi
Rufus
Ventoy
این روش از امنیت بیشتری برخوردار است و ضمنا فضای فلش مموری بی جهت اشغال نمی شود .
3 - نصب ویندوز پرتابل یا WindowsToGo بر روی خود فلش مموری
یعنی بجای اینکه از فلش مموری برای نصب ویندوز روی کامپیوتر استفاده کنیم ، از فلش برای نصب ویندوز روی خودش و برای ایجاد یک ویندوز پرتابل و قابل حمل و قابل ارتقا و قابل آپدیت ، استفاده می کنیم
این روش ، در پست قبلی آموزش داده شد .
ابزار مورد نیاز
Rufus
PowerISO
در پست قبلی ، برای آموزش ، از ابزار Rufus استفاده گردید
4- نصب ویندوز بصورت محیط از پیش نصب شده یا ویندوز لایو روی خود فلش مموری :
در این روش ، ما با کمک یکی از ابزارهای زیر ، فلش مموری را پارتیشن بندی و بوتیبل می کنیم و سپس فایل iso ویندوز لایو را روی فلش ، کپی می کنیم .
فایل iso به ویندوز لایو تعلق دارد و هرگز استخراج و باز نمی شود و به دلیل اینکه ویندوز لایو کاملا به درون حافظه ی RAM بارگیری می شود و غیرقابل ویرایش است و حالت فقط-خواندنی دارد ، از بیشترین میزان امنیت برخوردار است
این روش ، ایمن ترین و بهترین روش می باشد .
ابزارهای مورد نیاز برای بوت کردن فلش مموری با کمک ویندوز لایو یا WinPE :
1- Rufus
2- Yumi
3- Ventoy
اگر قصد داریم بیش از یک فایل iso را برروی فلش مموری کپی کنیم و موقع بوت ، این آزادی را داشته باشیم که از میان صدها سیستم عامل زنده یا نصبی ، هرکدام را که تمایل داشتیم را انتخاب کنیم و در خرید فلش مموری صرفه جویی نماییم و از هزینه ها بکاهیم ، باید از ابزار قدرتمند Ventoy استفاده کرد .
من قبلا در همین وبلاگ ، روش استفاده از ventoy را آموزش داده ام .
+
+
خب حالا می رسیم به بحث اصلی پست :
آموزش ساخت فایل ایمیج ویندوز لایو یا ویندوز کاملا زنده و با محیط از پیش نصب شده برای استفاده بعنوان دیسک نجات ویندوز نصبی و یا دیسک نجات کامپیوتر
به این نوع ویندوز ، اصطلاحا WinPE گفته می شود که به معنای ویندوز با محیط از پیش نصب شده ، می باشد
این نوع از ویندوز ، پس از کپی شدن روی فلش و بوت کردن سیستم ، نصب نمی شود بلکه مستقیما و سریعا بوت می شود و ما را خیلی سریع به یک محیط از پیش نصب شده ویندوزی وارد می کند تا با کمک این محیط و ابزارهای تخصصی اش ، ویندوز نصبی روی هارد و یا کامپیوتر را تعمیر نماییم .
البته ما می توانیم از ویندوز لایو یا WinPE ، بعنوان ویندوز اصلی و سیستم عامل همه منظوره و روزمره نیز استفاده کنیم که از نظر امنیتی ، بهترین ایده و راهکار محسوب می شود .
خب همانطور که گفتم ، من روشهای مختلف ساخت فایل ایمیج ویندوز لایو را از یک وبلاگ یاد گرفتم اما هرکار کردم نتوانستم ویندوز لایو را بسازم .
علی الحساب ، عین مطالب آن وبلاگ را در اینجا بازنشر می کنم .
شاید در آینده بتوانم یک ویندوز لایو برای خودم بسازم و اگر دیدم خوب و پایدار و کامل بود ، آنرا در همین وبلاگ ، آپلود خواهم کرد
انشاا...
شروع آموزش ساخت ویندوز لایو :
1- دانلود نرم افزار WAIK از وبسایت مایکروسافت برای ساخت WinPE از روی ویندوز 7
نکته ی مهم :
برای دانلود فایل iso ویندوز اوریجینال از وبسایت شرکت مایکروسافت ، باید از یک نرم افزار تغییر IP مثل مرورگر Tor استفاده نمود
باید Tor Browser را از وبسایت پی سی دانلود ، دانلود و سپس روی ویندوز نصب کرده و اجرا نموده باشید و سپس از طریق مروگر تور ، به وبسایت مایکروسافت رجوع کرده و فایل ISO نسخه ی اصلی ویندوز 10 اوریجینال را دانلود نمایید .
احتمالا ویندوز 10 که ما معمولا با کمک مرورگرهای عادی ، از وبسایت مایکروسافت دانلود می کنیم ، توسط مایکروسافت تغییر می کند و ما بجای ویندوز 10 اوریجینال ، یک ویندوز دستکاری شده و مشکوک را دانلود می کنیم
این مشکل ، برای ویندوز 8 و ویندوز 11 وجود ندارد
ضمنا ویندوز 8 ، برنامه ی WindowsToGo را نیز در خودش دارد !
این آموزش برای ایجاد ویندوز لایو سازگار با ویندوزهای 7 تا 11 می باشد .
در مورد ویندوز سرور ، چیزی پیدا نکردم .
احتمالا بخاطر ساختار خاص و متفاوت ویندوز سرور که باید همیشه آنلاین باشد و به اینترنت پرسرعت وصل باشد و مسائل خاص دنیای سرورها ، امکان ساخت نسخه ی لایو برای ویندوز سرور ، وجود ندارد.
ادامه ی آموزش
عبارت WAIK مخفف عبارات زیر می باشد :
Windows Automated Installation Kit
کیت نصب اتوماتیک ویندوز
این نرم افزار را باید از وبسایت مایکروسافت ، دانلود نمایید .
در این کیت ، نرم افزار قدرتمند و مشهور Dism نیز وجود دارد که بطور کاملا تخصصی برای ساخت و ویرایش ایمیج ویندوز لایو بکار می رود
لازم به ذکر است که Dism نرم افزار تخصصی برای ویرایش و سفارشی سازی ایمیج های سیستم عامل ویندوز می باشد .
یعنی با کمک آن می توانید نرم افزارهای مورد نیازتان را به فایل Wim ویندوز اضافه یا نرم افزارهای اضافی را از فایل Wim حذف کنید .
منظور از Wim در اینجا ، فایل Boot.Wim می باشد .
در ویندوز نصبی علاوه بر Boot.Wim ، فایل Install.Wim نیز وجود دارد که در نسخه های جدید ویندوز 10 به شکل Install.esd دیده می شود
ما در این آموزش ، فقط می خواهیم ویندوز لایو و زنده بسازیم که بصورت دیسک نجات ، روی کامپیوتر اجرا شود و ویندوز نصبی را تعمیر کند و هرگز قصد نداریم یک ویندوز نصبی جدید بسازیم .
بنابراین هیچ نوع فایل Install.Wim بکار گرفته نمی شود . یعنی هیچ نیازی به این فایل نداریم .
فقط از فایل Boot.Wim استفاده می کنیم
زیرا ویندوز لایو فقط بوت می شود اما نصب نمی شود .
نکته : نرم افزار Dism در PowerISO و در برخی از ویندوزهای لایو ، از قبل وجود دارد .
همچنین در این کیت ، نرم افزار اصلی برای تولید ویندوز لایو ، یعنی نرم افزار WSMT نیز وجود دارد
روش استفاده :
پس از دانلود فایل ISO این کیت مخصوص ، باید انرا روی یک DVD یا فلش مموری ، رایت کنیم .
البته این نرم افزار باید به تایید شرکت مایکروسافت برسد که مراحل تایید کمی پیچیده است !!
ما فرض را بر این می گیریم که این کیت ، از قبل به تایید مایکروسافت رسیده است و نسخه ی تایید شده اش را دانلود کرده ایم .
نام فایل ایزو که از سایت مایکروسافت دانلود شده است بدین شکل می باشد :
KB3AIK_EN.ISO
اگر اعتبارسنجی به مشکل برنخورد و با ویندوز 10 نیز مشکلی نداشته باشد مابقی کارها را انجام می دهیم .
البته بهتر است قبل از انجام اینکار ، ویندوز 10 اوریجینال را از وبسایت مایکروسافت دانلود و سپس روی هارد کامپیوتر نصب کنیم .
سپس مابقی مراحل را از درون محیط این ویندوز 10 اوریجینال که قبلا دانلود و سپس روی هارد نصب کرده ایم ، ادامه می دهیم :
پس از دانلود فایل KB3AIK_EN.ISO از درون محیط ویندوز 10 اوریجینال نصبی از وبسایت مایکروسافت ، به روش های زیر ، ویندوز لایو یا WinPE را می سازیم :
روش نصب نرم افزار WAIK :
1- از طریق DVD-ROM یا فلش مموری ، فایل WAIK را انتخاب کرده و باز می کنیم .
بر روی فایل StartCD کلیک می کنیم ( فایل StartCD که آیکون اش به شکل نصاب ویندوز XP می باشد یعنی یک اپلیکیشن با پسوند exe می باشد )
ویزارد نصب AIK باز خواهد شد .
در این ویزارد ، بر روی گزینه ی Windows AIK Setup کلیک می کنیم .
البته باید دات نت فریم ورک ، از قبل روی ویندوز نصب شده باشد تا این برنامه اجرا شود .
دات نت فریم ورک را از وبسایت پی سی دانلود ، دانلود نموده و روی ویندوز 10 نصب کنید
با فرض اینکه دات نت فریم ورک را قبلا نصب کرده ایم ، به روش زیر ادامه می دهیم .
در صفحه ی License Terms اطلاعاتی در مورد این نرم افزار به ما داده می شود
روی گزینه ی I Agree ( من با شرایط لایسنس موافق هستم ) ، کلیک کنید .
سپس روی دکمه ی next کلیک کنید .
در صفحه ی Select Installation ، مسیر نصب این کیت را می بینیم . بر روی دکمه ی next کلیک کنید تا مراحل نصب به پایان برسد
حالا گزینه ی EveryOne را بعنوان کاربر اصلی و مدیر سیستم ( ادمین) انتخاب می کنیم
این باعث می شود تمام افراد مجاز و غیرمجاز بتوانند از این برنامه استفاده نمایند !!
حالا روی گزینه ی Close کلیک می کنیم .
هدف از انتخاب گزینه ی everyone ، ایجاد یک دیسک نجات یا ویندوز لایو برای تمام مردم جهان ، می باشد .
بنابراین از آنجاییکه ویندوز لایو یک ویندوز جهانی است و ابزار تعمیر و دیسک نجات سیستم محسوب می شود و باید در دسترس تمام مردم جهان قرار گیرد ، انتخاب این گزینه ، مشکل امنیتی ندارد و هیچ گرفتاری ایجاد نمی کند زیرا ابزار تعمیر سیستم ، یک ابزار همگانی و جهانی است و باید در دسترس تمام مردم قرار بگیرد .
حالا از طریق منوی Start ویندوز ، قادر به دسترسی به نرم افزار Waik خواهیم بود
نرم افزار Waik را باز می کنیم و مشاهده می کنیم که یک محیط WISM یعنی Windows System Image Manager تحت خط فرمان ویندوز یعنی cmd.exe که برای ساخت Answer File مورد استفاده قرار می گیرد ، و یک سری راهنما و ابزار که برای مدیریت بهتر Client ها ( مشتریان - کاربران ) مورد استفاده قرار می گیرد ، نیز به همراه آن نصب شده است .
در پوشه ی x86 یا AMD64 فایل هایی همانند oscdimg ، bcdboot ، ImageX و ... مشاهده می شود
نکته ی مهم :
اگر پردازنده ی کامپیوتر ، اینتل 32 بیتی یعنی x86 بود ، سایر مراحل و فایل ها را طبق همان معماری بکار می گیریم
اما اگر پردازنده ی کامپیوتر ، اینتل 64 بیتی یا AMD64 بود ، سایر مراحل و فایلهای فوق را طبق این معماری در نظر می گیریم
لطفا قبل از ادامه ی این آموزش ، به 32 بیتی یا 64 بینی بودن پردازنده ی اینتل کامپیوترتان ، توجه کنید .
لازم به ذکر است که ویندوزهای 10 قدیمی خصوصا انواع 32 بیتی یا x86 ، از مادربورد UEFI پشتیبانی نمی کنند
و البته واضح است که ویندوز 10 جدید 64 بیتی با پشتیبانی از بوت UEFI ، هرگز نباید روی کامپیوتر قدیمی 32 بیتی نصب شوند
نصب هرنوع سیستم عامل 64 بیتی روی پردازنده ی 32 بیتی ، بسیار خطرناک است .
اما نصب سیستم عامل 32 بیتی روی کامپیوتر 64 بیتی ، چندان خطرناک نیست اما سیستم عامل ، ممکن است به درستی نصب نشود یا اینکه پس از نصب ، مرتبا حالت ناپایداری از خود نشان بدهد و رفتارهای عجیب و غریب ایجاد کند .
در مورد این نرم افزارها نیز همین موضوع صدق می کند .
پس لطفا ادامه ی این آموزش را بر اساس مدل پردازنده ی کامپیوترتان ( 32 بیتی یا 64 بیتی ) ، دنبال کنید .
یعنی :
برای کامپیوتر 32 بیتی ( اینتل 32 بیتی ) ؛؛ از فولدر X86 و نرم افزارهایش و برای کامپیوتر 64 بیتی ( اینتل 64 بیتی یا AMD64 ) از فولدر AMD64 و نرم افزارهایش استفاده نمایید !
منظور از نرم افزار ، همین چند نرم افزار بود که نامهای عجیب و غریب شان را در بالا ذکر کردم !
خب من فرض را بر این می گیرم که کامپیوتر شما یک کامپیوتر اینتل 64 بیتی یا AMD64 می باشد .
زیرا کامپیوتر خودم نیز ، از پردازنده ی اینتل 64 بیتی استفاده می کند
نکته مهم :
زبان ماشین و اسمبلی پردازنده های اینتل و AMD در مدلهای 32 بیتی و 64 بیتی ، کاملا یکسان و مشابه می باشد .
یعنی هم در دستورات اصلی زبان اسمبلی و هم در دستورات مخصوص پردازنده ی AMD ، یکسان هستند و هیچ تفاوتی در زبان اسمبلی این دو پردازنده وجود ندارد و برنامه های همدیگر را بخوبی اجرا می کنند .
بنابراین ، ویندوزی که ساخته می شود براساس زبان اسمبلی یکسان برای هردو پردازنده ، ساخته خواهد شد و با هردو کاملا سازگار خواهد بود
در فولدر AMD64 ابزارهای مفیدی وجود دارد که بطور پیشفرض در ویندوز وجود ندارند اما در WAIK وجود دارند ( ابزارهای بوت شدن ویندوز ) .
مسیر نصب :
Program files-Windows AIK-Tools-AMD64
وقتی که از منوی استارت وارد محیط خط فرمان WAIK می شویم مشاهده می کنیم که در مسیر زیر قرار دارد :
C:\Program files-Windows AIK-Tools-PETools\AMD64
مراحل ساخت WinPE :
1- برای ساخت WinPE ، وارد محیط خط فرمان WAIK می شویم
2- در ابتدا باید فایل AMD64 را در درایوی که می خواهیم WinPE را در آن درایو ، قرار دهیم ، کپی کنیم
با دستور زیر ، اینکار را انجام می دهیم :
copype amd64 *:\winpe
3 - می بینیم که با این دستور ، پوشه ی winpe در درایو * ( هر کدام از درایوهای ویندوز از درایو C تا آخرین درایو روی هارد دیسک کامپیوتر ) ساخته می شود
نکته :
بجای علامت * ، نام درایو دلخواه را تایپ کنید . مثلا درایو C یا درایو D
من فرض را بر این می گیرم که شما درایو C را انتخاب کرده اید .
4- فایلهای efisys.bin و etfsboot و mount و ISO و WIM در پوشه ی WinPE ایجاد شده اند :
بدین شکل :
ISO ; folder
mount ; folder
etfsboot.com ; MS-DOS Application
winpe.wim ; WIM File
efisys.bin ; binary file
یکی از مهمترین فایل هایی که در پوشه WinPE قرار دارد ، فایلی به نام ISO می باشد که برای استفاده از WinPE به این فایل نیاز داریم
از سایر فایلها برای ساختن WinPE استفاده می کنیم اما فایل ISO باید Bootable باشد .
مسیر فایلها در فولدر ISO :
WinPE------ISO
محتویات درون فولدر ISO :
ISO:
boot ; folder
EFI ;folder
Sources ; folder
boot.mgr ; boot file
bootmgr.efi ; boot file for X64 EFI Systems
فایل های boot.mgr و bootmgr.efi فایلهای مهم و اصلی برای بوت کردن ISO بر روی کامپیوترهای جدید 64 بیتی با فناوری UEFI ، می باشند و عملا فایل ISO سیستم عامل ویندوز را بوت می نمایند .
مخصوصا فایل bootmgr.efi که پسوند efi دارد حتما باید بکار رود وگرنه ویندوز روی کامپیوترهای جدید با فناوری EFI ، بوت نخواهد شد
6- در فولدر Sources باید فایلی به نام Wim داشته باشیم .
برای اینکار از فایل WinPE.Wim استفاده می کنیم .
اما نام این فایل wim باید حتما Boot.Wim باشد تا بتواند عملیات بوت ویندوز را روی کامپیوتر انجام دهد .
7- حالا در برنامه ی Deployment Tools Command Prompet و در مسیر زیر قرار داریم :
E:\WinPE
باید فایل Wim را به درون فولدر Sources از ISO کپی کنیم .
برای اینکار دستور زیر را در برنامه ی cmd.exe وارد می کنیم :
e:\winpe>copy winpe.wim iso\sources\boot.wim
8- مشاهده می کنیم که فایل wim در درایو E یا هر درایو دیگری ساخته شد .
البته نام فایل باید حتما boot.wim باشد
قرار دادن ابزار ImageX
دومین ابزاری که نیاز است در WinPE ساخته شود ابزاری به نام ImageX است . از این ابزار برای ایمیج گیری و Deploy کردن ایمیج استفاده می کنیم
ابزار ImageX در مسیر زیر قرار دارد :
C:\program Files \ Windows AIK \ AMD64\Imagex.exe
1- باید فایل imageX.exe را کپی کرده و در فولدر ISO الصاق کنیم . برای اینکار دستور زیر را در محیط خط فرمان ، وارد می کنیم :
C:\winpe>copy "c:/program files\windows aik\tools\amd64\ImageX.exe" e:\WinPE\ISO
2- در فولدر ISO ، مشاهده می کنیم که فایل ImageX.exe ، کپی شده است :
E:\WinPE\ISO
boot
EFI
Sources
ImageX.exe
3- اکنون فایلهای لازم برای ساختن WinPE ر در اختیار داریم . قصد داریم آنها را ISO کنیم :
یعنی فایل ISO نهایی و قابل بوت سیستم عامل ویندوز لایو را بسازیم
برای ساخت فایل ISO ویندوز لایو از دستوری به نام oscdimg و فایل etfsboot.com استفاده می کنیم .
دستور زیر را در محیط خط فرمان وارد می کنیم :
oscdimg -n -b etfsboot.com e:\winpe\iso
e:\winpe.iso
4- پس از چند ثانیه مشاهده می کنیم که WinPE در درایو E بصورت ISO ساخته شده است .
New Volume(E:)
WinPE
WinPE.ISO
5- روی فایل iso ، راست کلیک می کنیم و Burn disk image ( البته برای رایت روی لوح فشرده ) را انتخاب می کنیم تا بتوانیم WinPE را بصورت СD بوتیبیل در اختیار داشته باشیم .
نکته مهم :
با توجه به انقراض نسل لوح های فشرده و استفاده فراوان از فلش مموری ، مرحله ی آخر این آموزش را به سادگی به شکل زیر تغییر دهید :
فایل WinPE.iso را که همان سیستم عامل ویندوز لایو یا دیسک نجات ویندوز می باشد ، با کمک نرم افزار Rufus به درون یک فلش مموری رایت کنید
یا اینکه با کمک نرم افزار Ventoy ، یک فلش مموری را بوتیبل کرده و سپس این فایل iso را با دست ، به درون فلش مموری کپی کنید .
اگر از قبل یک فلش مموری بوتیبل در اختیاردارید که توسط ventoy و تحت سیستم فایل exfat پارتیشن بندی و بوت شده و چندین فایل iso را قبلا در آن کپی کرده اید ، حالا می توانید فایل WinPE.iso را نیز بصورت دستی ، به درون این فلش مموری کپی کنید .
حالا کامپیوتر را ری استارت کرده و در تنظیمات بایوس ، گزینه ی بوت از روی فلش را انتخاب نمایید و سایر گزینه های بوت را غیر فعال کنید و نتیجه را در بایوس کامپیوترتان ذخیره نمایید
حالا اگر تمام این مراحل را به درستی انجام داده باشید ، می توانید با کلیک کردن روی عبارت WinPE.iso در میان لیست سیستم عامل های درون منوی بوت نرم افزار Ventoy ، به محیط سیستم عامل ویندوز لایو 64 بیتی که خودتان آن را ساخته اید وارد شوید .
تبریک !
شما یک سیستم عامل ویندوز لایو ساخته اید .
نکته :
در تمام مراحل ، بهتر است که فقط درایو C را بکار گیرید .
یعنی در دستورات بالا ، بجای E ، حرف C را انتخاب کنید تا مسیر ساخت فایل iso ویندوز لایو ، هموارتر شود .
پایان روش اول ساخت سیستم عامل ویندوز لایو یا WinPE
سایر روش های ساخت سیستم عامل ویندوز لایو را در پست های بعدی این وبلاگ ، شرح خواهم داد . البته بصورت مختصر و مفید !!
انشاا...